ਮੰਡੀਕਰਨ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ਤੋਂ:
ਲਓ ਫਿਰ ਸੋਨ-ਵਪਾਰੀ ਆ ਗਏ
ਫਿਰ ਭਰਮਾਉਣ ਮਦਾਰੀ ਆ ਗਏ
ਅਸੀਂ ਵੀ ਸਭ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹੇ
ਕੋਈ ਨਾ ਜਾਗੇ, ਕੋਈ ਨਾ ਬੋਲੇ
ਜਾਂ ਫਿਰ ਪਹਿਰੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅੰਧਰਾਤਾ ਹੋਇਆ
ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਗੰਢ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ
ਅੰਨ੍ਹੇ ਖੂਹ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲਟਕਾਇਆ
ਕੀ ਇਤਿਹਾਸ ਫੇਰ ਤੋਂ
ਜਾਵੇਗਾ ਦੁਹਰਾਇਆ ?
ਕੀ ਕੋਈ ਵੀ ਲਫਜ਼ ਨਹੀਂ
ਅਕਲਾਂ ਦਾ ਜਾਇਆ ?
ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਤਾਂ
ਸਮਿਆਂ ਨੇ ਛਡਿਅੰਤਰ ਕੀਤੇ
ੳਦੋਂ ਵੀ ਵਿਓਪਾਰੀ ਆਏ
ਸੋਨ-ਚਿੜੀ ਦਾ ਸਾਰਾ ਸੋਨਾ ਲਾਹ ਕੇ ਲੈ ਗਏ
ਅੰਗ ਵੀ ਨੋਚੇ, ਖੰਭ ਵੀ ਨੋਚੇ
ਦਿਸਹੱਦਿਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਵੀ ਨੋਚੇ
ਫਿਰ ਮਰ-ਜਿਊੜੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਨਾਹਤੇ
ਆਪਣਾ ਆਪ ਮਸ਼ਾਲਾਂ ਕੀਤਾ
ਦੇ ਕੇ ਅਰਘ ਲਹੂ ਆਪਣੇ ਦਾ
ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਚੰਦ ਖੋਹਿਆ
ਤਕਦੀਰਾਂ ਦੇ ਬੋਹਲਾਂ ਉੱਤੇ ਹੱਕ ਟਿਕਾਏ
ਸੋਨਚਿੜੀ ਦੇ ਸੁਆਸ ਬਚਾਏ
ਪਰ ਕੁਝ ਲੋਕੀ
ਜਿਹੜੇ ਸਰਵਣ-ਪੁੱਤ ਸਦੀਂਦੇ
ਅੰਦਰੋਂ ਇਹਦੇ ਚੋਰ ਹੋ ਗਏ
ਨੋਟਾਂ ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਨਸ਼ਿਆਏ
ਸਭ ਪੱਥਰ ਦੇ ਮੋਰ ਹੋ ਗਏ
ਧਰਮਾਂ ਏਦਾਂ ਸੰਨ੍ਹਾਂ ਲਾਈਆਂ
ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਘੋਰ ਹੋ ਗਏ
ਫਿਰ ਛਾਵਾਂ ਪੈ ਗਈਆਂ ਗਹਿਣੇ
ਫਿਰ ਬਿਰਖਾਂ ਸਿਰ ਕਰਜ਼ ਹੋ ਗਏ
ਭਰ-ਭਰ ਪੀਤੇ ਜਾਮ-ਅੰਗੂਰੀ
ਫਿਰ ਜਾਏ ਅਲਗਰਜ਼ ਹੋ ਗਏ
ਖੁਦ-ਦਾਰ ਨਹੀਂ, ਖੁਦਗ਼ਰਜ਼ ਹੋ ਗਏ
ਸੋਨਚਿੜੀ ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਜਿਉਂਦੀ
ਭਾਵੇਂ ਸਾਹ ਹਟਕੋਰਿਆਂ ਵਰਗੇ
ਅੰਦਰ ਲੱਗੇ ਖੋਰਿਆਂ ਵਰਗੇ
ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਰਨਾਊ ਲੱਗਦੀ
ਪਰ ਇਹ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਬੜੀ ਹੈ
ਜਪ-ਤਪ ਇਹਦੇ ਲਹੂ 'ਚ ਰਚਿਆ
ਜਿੰਦ ਇਹਦੀ ਬਲਵਾਨ ਬੜੀ ਹੈ
ਹਟਕੋਰੇ ਹਾਸੇ ਬਣ ਸਕਦੇ
ਏਸ ਚਿੜੀ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਬੜੀ ਹੈ
ਪਰ ਲਓ ! ਫੇਰ ਵਪਾਰੀ ਆ ਗਏ
ਖੇਡ੍ਹਾ ਪਾਉਣ ਮਦਾਰੀ ਆ ਗਏ
ਸੀ.ਟੀ.ਬੀ.ਟੀ.,ਗੈਟ-ਸਮਝੌਤੇ
ਵੱਡੀਆਂ ਮਾਲਾਂ, ਵੱਡੇ ਸੌਦੇ
ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਮੰਡੀ
ਬਹੁਕੌਮੀ ਕੰਪਨੀਆਂ
ਤੇ ਫਿਰ ਹੋਰ ਬੜਾ ਕੁਝ
ਜਿੱਦਾਂ ਧੁੰਧੂਕਾਰਾ ਹੋਇਆ
ਰਲ-ਗੱਡ ਜਿਹਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਹੋਇਆ
ਸੋਨਚਿੜੀ ਦੀ ਇੱਕ ਅੱਖ ਫਰਕੇ
ਦੂਜੀ ਅੱਖ ਪਥਰਾਈ ਹੋਈ
ਹੰਝੂਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹਾਈ ਹੋਈ
ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਕੋਈ ਜਗੇ ਨਾ ਬੱਤੀ
ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਕੋਈ ਸੁਰਤ ਨਾ ਜਾਗੇ
ਸਹੀ ਗਲਤ ਦਾ ਪਤਾ ਨਾ ਲੱਗੇ
ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਪਰਾਏ
ਸਭ ਚਿਹਰੇ ਧੁੰਧਲਾਏ
ਸੋਨਚਿੜੀ ਹੈਰਾਨ ਬੜੀ ਹੈ
ਗੁੰਮਸੁੰਮ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ
ਜੇ ਫਿਰ ਵਰਤ ਗਈ ਕੋਈ ਹੋਣੀ
ਜੇ ਫਿਰ ਮੁੜਕੇ ਪੈ ਗਏ ਸੰਗਲ
ਜੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਪੈ ਗਈ ਦੰਦਲ
ਆਉਂਦੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ
ਕੀ ਜਵਾਬ ਦਿਆਂਗੇ ?
ਕਿੰਜ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ
ਅਸੀਂ ਹਿਸਾਬ ਦਿਆਂਗੇ?
ਤਵਾਰੀਖ ਦੇ ਸਾਹਵੇਂ ਕਿੰਜ ਅੱਖਾਂ ਚੁੱਕਾਂਗੇ?
ਕਿੱਦਾਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰਾਂਗੇ?
ਗਰਕਣ ਖਾਤਿਰ
ਕੀ ਧਰਤੀ ਫਿਰ ਵਿਹਲ ਦਵੇਗੀ?
ਕੀ ਧਰਤੀ ਫਿਰ ਵਿਹਲ ਦਵੇਗੀ?
ਲਓ ਫਿਰ ਸੋਨ-ਵਪਾਰੀ ਆ ਗਏ
ਫਿਰ ਭਰਮਾਉਣ ਮਦਾਰੀ ਆ ਗਏ
ਅਸੀਂ ਵੀ ਸਭ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹੇ
ਕੋਈ ਨਾ ਜਾਗੇ, ਕੋਈ ਨਾ ਬੋਲੇ
ਜਾਂ ਫਿਰ ਪਹਿਰੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅੰਧਰਾਤਾ ਹੋਇਆ
ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਗੰਢ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ
ਅੰਨ੍ਹੇ ਖੂਹ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲਟਕਾਇਆ
ਕੀ ਇਤਿਹਾਸ ਫੇਰ ਤੋਂ
ਜਾਵੇਗਾ ਦੁਹਰਾਇਆ ?
ਕੀ ਕੋਈ ਵੀ ਲਫਜ਼ ਨਹੀਂ
ਅਕਲਾਂ ਦਾ ਜਾਇਆ ?
ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਤਾਂ
ਸਮਿਆਂ ਨੇ ਛਡਿਅੰਤਰ ਕੀਤੇ
ੳਦੋਂ ਵੀ ਵਿਓਪਾਰੀ ਆਏ
ਸੋਨ-ਚਿੜੀ ਦਾ ਸਾਰਾ ਸੋਨਾ ਲਾਹ ਕੇ ਲੈ ਗਏ
ਅੰਗ ਵੀ ਨੋਚੇ, ਖੰਭ ਵੀ ਨੋਚੇ
ਦਿਸਹੱਦਿਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਵੀ ਨੋਚੇ
ਫਿਰ ਮਰ-ਜਿਊੜੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਨਾਹਤੇ
ਆਪਣਾ ਆਪ ਮਸ਼ਾਲਾਂ ਕੀਤਾ
ਦੇ ਕੇ ਅਰਘ ਲਹੂ ਆਪਣੇ ਦਾ
ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਚੰਦ ਖੋਹਿਆ
ਤਕਦੀਰਾਂ ਦੇ ਬੋਹਲਾਂ ਉੱਤੇ ਹੱਕ ਟਿਕਾਏ
ਸੋਨਚਿੜੀ ਦੇ ਸੁਆਸ ਬਚਾਏ
ਪਰ ਕੁਝ ਲੋਕੀ
ਜਿਹੜੇ ਸਰਵਣ-ਪੁੱਤ ਸਦੀਂਦੇ
ਅੰਦਰੋਂ ਇਹਦੇ ਚੋਰ ਹੋ ਗਏ
ਨੋਟਾਂ ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਨਸ਼ਿਆਏ
ਸਭ ਪੱਥਰ ਦੇ ਮੋਰ ਹੋ ਗਏ
ਧਰਮਾਂ ਏਦਾਂ ਸੰਨ੍ਹਾਂ ਲਾਈਆਂ
ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਘੋਰ ਹੋ ਗਏ
ਫਿਰ ਛਾਵਾਂ ਪੈ ਗਈਆਂ ਗਹਿਣੇ
ਫਿਰ ਬਿਰਖਾਂ ਸਿਰ ਕਰਜ਼ ਹੋ ਗਏ
ਭਰ-ਭਰ ਪੀਤੇ ਜਾਮ-ਅੰਗੂਰੀ
ਫਿਰ ਜਾਏ ਅਲਗਰਜ਼ ਹੋ ਗਏ
ਖੁਦ-ਦਾਰ ਨਹੀਂ, ਖੁਦਗ਼ਰਜ਼ ਹੋ ਗਏ
ਸੋਨਚਿੜੀ ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਜਿਉਂਦੀ
ਭਾਵੇਂ ਸਾਹ ਹਟਕੋਰਿਆਂ ਵਰਗੇ
ਅੰਦਰ ਲੱਗੇ ਖੋਰਿਆਂ ਵਰਗੇ
ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਰਨਾਊ ਲੱਗਦੀ
ਪਰ ਇਹ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਬੜੀ ਹੈ
ਜਪ-ਤਪ ਇਹਦੇ ਲਹੂ 'ਚ ਰਚਿਆ
ਜਿੰਦ ਇਹਦੀ ਬਲਵਾਨ ਬੜੀ ਹੈ
ਹਟਕੋਰੇ ਹਾਸੇ ਬਣ ਸਕਦੇ
ਏਸ ਚਿੜੀ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਬੜੀ ਹੈ
ਪਰ ਲਓ ! ਫੇਰ ਵਪਾਰੀ ਆ ਗਏ
ਖੇਡ੍ਹਾ ਪਾਉਣ ਮਦਾਰੀ ਆ ਗਏ
ਸੀ.ਟੀ.ਬੀ.ਟੀ.,ਗੈਟ-ਸਮਝੌਤੇ
ਵੱਡੀਆਂ ਮਾਲਾਂ, ਵੱਡੇ ਸੌਦੇ
ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਮੰਡੀ
ਬਹੁਕੌਮੀ ਕੰਪਨੀਆਂ
ਤੇ ਫਿਰ ਹੋਰ ਬੜਾ ਕੁਝ
ਜਿੱਦਾਂ ਧੁੰਧੂਕਾਰਾ ਹੋਇਆ
ਰਲ-ਗੱਡ ਜਿਹਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਹੋਇਆ
ਸੋਨਚਿੜੀ ਦੀ ਇੱਕ ਅੱਖ ਫਰਕੇ
ਦੂਜੀ ਅੱਖ ਪਥਰਾਈ ਹੋਈ
ਹੰਝੂਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹਾਈ ਹੋਈ
ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਕੋਈ ਜਗੇ ਨਾ ਬੱਤੀ
ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਕੋਈ ਸੁਰਤ ਨਾ ਜਾਗੇ
ਸਹੀ ਗਲਤ ਦਾ ਪਤਾ ਨਾ ਲੱਗੇ
ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਪਰਾਏ
ਸਭ ਚਿਹਰੇ ਧੁੰਧਲਾਏ
ਸੋਨਚਿੜੀ ਹੈਰਾਨ ਬੜੀ ਹੈ
ਗੁੰਮਸੁੰਮ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ
ਜੇ ਫਿਰ ਵਰਤ ਗਈ ਕੋਈ ਹੋਣੀ
ਜੇ ਫਿਰ ਮੁੜਕੇ ਪੈ ਗਏ ਸੰਗਲ
ਜੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਪੈ ਗਈ ਦੰਦਲ
ਆਉਂਦੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ
ਕੀ ਜਵਾਬ ਦਿਆਂਗੇ ?
ਕਿੰਜ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ
ਅਸੀਂ ਹਿਸਾਬ ਦਿਆਂਗੇ?
ਤਵਾਰੀਖ ਦੇ ਸਾਹਵੇਂ ਕਿੰਜ ਅੱਖਾਂ ਚੁੱਕਾਂਗੇ?
ਕਿੱਦਾਂ ਖੁਦ ਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰਾਂਗੇ?
ਗਰਕਣ ਖਾਤਿਰ
ਕੀ ਧਰਤੀ ਫਿਰ ਵਿਹਲ ਦਵੇਗੀ?
ਕੀ ਧਰਤੀ ਫਿਰ ਵਿਹਲ ਦਵੇਗੀ?
No comments:
Post a Comment